Kiến Thức
NHỮNG HÓA CHẤT XỬ LÝ NƯỚC NUÔI TÔM MÀ NGƯỜI NUÔI PHẢI BIẾT
Ngành nuôi tôm công nghiệp đang phát triển không ngừng và ngày càng có nhiều mô hình nuôi thâm canh quy mô lớn được áp dụng. Một trong số đó là mô hình nuôi thay nước nhiều và yêu cầu chính trong mô hình này là nguồn nước được xử lý “sạch” bởi hóa chất xử lý nước trước khi cấp vào ao vèo và ao nuôi. Môi trường nước quyết định đến 50% thành công của vụ nuôi, dùng hóa chất xử lý nước nuôi tôm để xử lý nước là bước quan trọng và không thể bỏ qua trong nuôi tôm thẻ và tôm sú.
Tôm được coi là một loại động vật có giá trị dinh dưỡng cao, chúng có chứa nhiều Protein, Vitamin, Photpho, Kali, Magie, một phần chất béo cần thiết cho cơ thể con người. Chính vì thế mà nhu cầu về tôm ngày càng tăng cao, các đầm nuôi tôm mọc lên như nấm tại Đồng Bằng Sông Cửu Long đem lại nguồn ngoại tệ lớn cho nước nhà. Hiện nay, có rất nhiều giải pháp xử lý nước ao nuôi tôm đã được nghiên cứu và ứng dụng thành công nhờ hóa chất xử lý nước nuôi tôm, từ các khâu chuẩn bị, vệ sinh ao hồ đến chăm sóc và phòng chống bệnh cho vật nuôi. Đặc biệt, khi nhu cầu tiêu thụ về tôm của người dân Việt Nam ngày càng tăng thì cách xử lý nuôi tôm bởi hóa chất xử lý nước đúng chuẩn và an toàn lại được nhiều bà con chú trọng hơn.
Mục đích sử dụng hóa chất xử lý nước trong nuôi trồng thủy sản:
- Cải tạo ao trước khi nuôi: hóa chất xử lý nước nuôi tôm còn được sử dụng trong trường hợp tẩy rửa các dụng cụ và bể chứa trong các trại sản suất giống. Xử lý bằng hóa chất xử lý nước và khử trùng nguồn nước được cấp vào ao nuôi.
- Cải thiện môi trường ao nuôi: làm giàu thành phần phiêu sinh động và thực vật trong nước nhằm làm tăng lượng thức ăn tự nhiên cho đối tượng được nuôi. Giúp tôm hấp thụ nhanh chóng trong giai đoạn đầu, từ đó có thể giảm chi phí thức ăn và tăng lợi nhuận.
- Hoặc trong trường hợp dùng hóa chất xử lý nước cải tạo nền đáy ao hay giữ cho các yếu tố thủy hòa không bị biến động lớn.
- Kích thích tăng trưởng và trị bệnh: bao gồm các loại vitamin, khoáng vi lượng và kháng sinh. Loại bỏ hoàn toàn mầm bệnh như virus, vi khuẩn còn sót lại của các vụ nuôi trước trong ao.
- Hóa chất còn được sử dụng để xử lý nước thải nuôi tôm nhằm bảo vệ môi trường, bảo toàn nguồn nước sạch cho các mùa vụ tiếp theo.
Ba loại hóa chất xử lý nước nuôi tôm được ứng dụng phổ biến hiện nay: Chlorin, thuốc tím, PAC.
- Hóa chất xử lý nước nuôi tôm thuốc tím có khả năng làm trong nước theo nguyên lý cần bằng điện tích, các hạt hạt phù sa, keo khoáng mang điện tích âm, Mn mang điện tích dương làm cho keo khoáng trở nên trung tính và lắng tụ. Đây là loại hóa chất xử lý nước keo tụ, chất trợ lắng trong xử lý nước cấp, nước thải, nước nuôi trồng thủy sản, giúp kết lắng các hợp chất keo tụ và các chất lơ lửng, loại bỏ chất hữu cơ, có trong nước.
- Hóa chất xử lý nước nuôi tôm P.A.C và thuốc tím thường được ứng dụng song song trong quá trình xử lý nước đầu vào của những qui trình nuôi thâm canh hiện nay. Hóa chất xử lý nước P.A.C được thay thế phèn nhôm trước đây do có ưu điểm không gây ảnh hưởng chất lượng nước và làm giảm pH của nguồn nước.
- Hóa chất xử lý nước nuôi tôm Chlorin mang lại hiệu quả cao trong môi trường pH thấp vì khi hòa tan chlorin sẽ cho ra 2 dạng HClO và OCl- đều có tính năng diệt khuẩn, trong đó chlor sẽ phân li chủ yếu HClO khi pH nước thấp và tính năng sát khuẩn cao hơn gấp nhiều lần so với OCl-. Phổ diệt trùng của chlorine rất rộng nên các vi khuẩn có lợi trong nước và đáy ao dễ bị tiêu diệt. Hóa chất xử lý nước Chlorin ít hiệu quả với bào tử vi khuẩn và sẽ giảm khi môi trường vật chất hữu cơ cao, pH, độ kiềm của nước cao. Khi dùng chlorine sát trùng nước, dư lượng của khí Cl có thể gây độc cho vật nuôi, đặc biệt là ấu trùng tôm, cá biển. Do vậy, cần trung hòa chlorine bằng natri Thiosulfate. Để khử 1mg/l Cl2 cần 7mg/l Thiosulfate natri. Và dĩ nhiên chúng ta cần thận trọng đánh giá dư lượng hóa chất xử lý nước chlorin trong giai đoạn dưới 30 ngày tuổi để tránh ảnh hưởng và làm stress tôm.
Các loại hóa chất xử lý nước nuôi tôm khác như:
- Hóa chất xử lý nước nuôi tôm Vôi (CaCO3, CaO). Vôi là một tác nhân chính được dùng trong xử lý đất và nước ao nuôi, cũng được xem như chất diệt tạp và khử trùng, dùng để xử lý, cải tạo ao trước khi thả giống nuôi; ngoài ra còn có tác dụng giảm độ chua (độ acid) trong đất, tăng độ kiềm, hòa tan các vật chất hữu cơ, kích thích tảo phát triển.
- Hóa chất xử lý nước nuôi tôm Zeolite được sử dụng trong ao nuôi được dùng để làm sạch đáy ao
- Hóa chất xử lý nước nuôi tôm Formaldehyde (Formalin, Formol) có thể sử dụng như chất khử trùng, được sử dụng trong trại giống và ngoài ao nuôi, diệt được các sinh vật trong môi trường bao gồm nấm, vi khuẩn, ngoại ký sinh trùng trên tôm và cá.
- Hóa chất xử lý nước nuôi tôm Benzalkonium Chloride (BKC) là chất độc đối với vi khuẩn, virút và nấm, và một số ngoại ký sinh trúng, hiệu quả nhanh hơn Formaldehide. Liều sử dụng khi cải tạo ao, kiểm soát mầm bệnh. BKC diệt các mầm bệnh trong ao nuôi, đồng thời cũng diệt luôn các sinh vật khác nên sẽ đưa đến mất cân bằng hệ sinh thái trong ao nuôi; BKC cũng có thể diệt được các bào tử.
- Hóa chất xử lý nước nuôi tôm Iodine (Povidone – Iodine, Polyvinyl Pyrrolidone Iodide) là một chất oxy hóa mạnh có thể diệt các sinh vật, vi khuẩn, virút, khử trùng ao nuôi hiệu quả.
Khi sử dụng hóa chất xử lý nước cho các đối tượng thủy sản nuôi dùng làm thực phẩm phải thận trọng, chính xác và phải tuân theo hướng dẫn sử dụng. Chọn lựa và sử dụng đúng loại hóa chất xử lý nước, nằm trong danh mục cho phép sử dụng.